Literatür

B BF CF Bağlantılar

B BF CF Bağlantılar

Bu defa çokça birbirine karıştırılan ve elektriksel güvenlik ölçümlerini oldukça etkileyen bir konuyu yazacağım : B BF CF Bağlantılar.

Medikal cihazlar, muayene, tetkik, teşhis ve tedavi süreçlerinde yer alan ve artık hekimlerin ve sağlık personellerinin bu süreçlerinde sıkça kullandığı vazgeçilmez cihazlardır.

Elbette bu süreçler içinde bu cihazlar, hasta ile veri okuyabilmek için hasta ile bağlantı halindedirler.

Örneğin Spo2 ölçümleri için hasta parmağına spo2 probu takılır, ekg çekimlerinde elektrodlar hastanın vücudunda farklı noktalara yerleştirilir.

Kan basıncı ölçümleri, infüzyonlar, usg görüntülemeler, EEG/EMG gibi cihazlar, hastadan sensörleri vasıtası ile veri alan hasta bağlantılarına sahip cihazlardır.

Bu hasta bağlantıları B, BF ve CF bağlantılar olarak türlere ayrılırlar.

B tipi bağlantılar, en basit seviyede hastayı elektriksel şoklara karşı, direkt toprak ile bağlantı sağlayıp hastayı koruyan bağlantılardır. Dolayısı ile hasta bağlantısını direk topraklayan ve bu şekilde elektriksel risklere karşı koruyan bir bağlantı tipidir.

Elektriksel Güvenlik Testi

BF tip bağlantılar ise B bağlantıya göre bir üst seviyede koruma sağlayan ve Body Floating olarak adlandırılan bağlantılardır.
Kardiyak dışı uygulamalarda kullanılır.

B tipi bağlantıya göre topraklanan hasta bağlantısı için ek bir izolasyon sağlar.

Bu izolasyon, defibrilasyon gibi veya buna benzer farklı bağlantı uygulamalarında oluşan fonksiyonel akımlardan hastayı izole eder.

Elektriksel Güvenlik Testi

CF bağlantılar ise Cardiac Floating olarak adlandırılan ve kardiyak uygulamalarda kalp ve çevresinden elektriksel sinyaller alan bağlantılardır.
Kalbi elektriksel olarak riske eden bağlantılar olarak da bilinirler.
Yine BF bağlantıya göre bir üst koruma sağlar ve CF bağlantılarda akım limitleri daha düşüktür.

Elektriksel Güvenlik Testi

Dolayısı ile bir medikal cihazda elektriksel güvenlik testi yapılacağında, hasta bağlantısının türünün ne olduğunun tespiti çok çok önemlidir.

CF yerine BF tanımlanan bir hasta bağlantısında, CF için daha dar olan elektriksel şok akımı limitlerinin üstünde olmasına rağmen test cihazına BF tanımlandığı için cihazı testten geçirebilirsiniz bunun çok ciddi bedelleri olabilir.

Bu testleri belirleyen 2 temel standart vardır; IEC 60601 ve IEC 62353.

IEC 60601 medikal cihaz üreticileri için geliştirilmiş bir elektriksel güvenlik standartıdır.

IEC 62353 ise, teknik servis ve elektriksel güvenlik test operatörleri için özellikle sahada kullanımda tekrarlı ve rutin testlere tabi olan medikal cihazlar için geliştirilmiştir.

Her ne kadar ülkemizde, belli yönetmelik ve genelgelerde tıbbi cihaz test, deney ve kalibrasyonları için temel standart olarak IEC-60601 baz alınsa da, aslında saha tekrarlı ve rutin ölçümler için temel alınması gereken standart IEC-62353 tür.

IEC-60601’in daha eski ve çokça kullanılan bir standart olması ve buna karşılık IEC-62353’ün daha yeni bir standart olması ilk düzenlemeleri IEC-60601 ağırlıklı beraberinde getirmiştir. Ayrıca IEC-60601 daha çok teknik servise ve onarıma alınan medikal cihazın elektriksel güvenlik açısından daha detaylı testlerini yapmaya imkan verir.

Bu sebeple IEC-60601 standartında test sayısı çok fazla ve ölçüm süresi çok uzundur. 12 lead EKG cihazının IEC-60601 standartlarına göre test sayısı 216’dır.
Aynı cihazın IEC-62353 standartına göre ölçüm etap sayısı 9 adettir.

Sahada gerekli olan ölçüm, bir cihazın güvenli aralık içinde çalışıp çalışmadığının tespitidir. Bir uygunsuzluk belirlendiğinde, cihazı servise ve bakım-onarıma alıp, orada daha detaylı test ve ölçümler yapılabilir.

IEC-60601 ve IEC-62353 arasındaki temel fark budur, IEC-62353 uygunsuzluğu belirler, IEC-60601 ise, uygunsuzluğu lokalize eder, onarı etabına katkı sağlar.

IEC-62353 standartının, saha teknik servis ve elektriksel güvenlik ekipleri tarafından dünyada giderek artan bir şekilde kullanılmaya başlanması, ülkemiz ilgili düzenleyici kuruluşlar tarafından da dikkate alınması gereken bir seviyeye gelmiştir.

Bu nedenle, ülkemizde nedense, tüm biyomedikal kalibrasyon hizmet alım şartnamelerinde, özellikle ayrı bir madde olarak “ücretsiz yapılacaktır” denilen elektriksel güvenlik testleri, aslında medikal cihazların en temel güvenlik testidir, ve asla hafife alınmamalıdır.

Unutmadan; biyomedikal metroloji, test ve kalibrasyon süreçleri, elektriksel güvenlik risklerinin gözlemlenmesi ile başlamış ve elektriksel makro ve mikro şokların tespitinden sonra performans testleri geliştirilmiştir.

Elektriksel güvenlik ve performans testlerine ait cihaz bazlı teknik konuları yine ileriki dönemlerde zamanım elverdiğince burada paylaşmaya çalışacağım.

Nazif İlker Sezdi
Biyomedikal Yük.Müh. – BsEE – MBA

Bir cevap yazın

error: Content is protected !!